Taallesjes voor Juristen (66): ‘Stichting Verbiedt de Kruisraketten’

Tijdens zijn colleges Burgerlijk recht III gaf mijn latere promotor prof. mr. C.J.H. Brunner (dus: C.J.H.B. resp. CJHB in de NJ) steevast aanwijzingen omtrent het gebruik van de Nederlandse taal. Met deze rubriek,Taallesjes voor juristen, is beoogd om de fakkel over te nemen.

Daalseweg, gisteren rond lunchtijd (foto SvS, iPhone 11 Pro Max)

Noviomagus. Eerder deze maand zijn weer diverse oude respectievelijk niet recente uitspraken van de Hoge Raad gepubliceerd op rechtspraak.nl. Voor deze taalrubriek is interessant HR 10 november 1989, NJ 1991/248 (Stichting Verbiedt de Kruisraketten en 13.806 anderen/de Staat). Dit niet gezien de inhoud van dit arrest, maar wegens de naam van eiseres tot cassatie sub 1: Stichting Verbiedt de Kruisraketten.

Verbood die stichting kruisraketten?

In het bijzonder de millennials onder ons zouden die naam, ‘Stichting Verbiedt de Kruisraketten’, alleszins begrijpelijk, wel eens ongelukkig gekozen kunnen vinden.

Immers, die naam wekt de onjuiste suggestie dat die stichting kruisraketten zou verbieden respectievelijk zou hebben verboden. Dit terwijl zij het, uiteraard, niet in haar macht had om, laat staan effectief, zelf de kruisraketten te verbieden.
Die stichting wenste ‘slechts’ te bereiken dat de rechter de kruisraketten zou verbieden. Zo wordt in het arrest vermeld dat eisers tot cassatie (dus: Stichting Verbiedt de Kruisraketten c.s.) in aanleg – onder meer – eisten dat de Haagse Rechtbank „de Staat zal verbieden” om I. tot plaatsing van kruisraketten in Woensdrecht over te gaan, en II. toe te staan dat vanuit Nederland kruisraketten „zullen” worden ingezet (geciteerd is uit het arrest).

Het mag er gevoegelijk op gehouden worden dat het bij die naam (Stichting Verbiedt de Kruisraketten) om de gebiedende wijs ging respectievelijk dat deze beoogd was.

Tegenwoordig is de gebiedende wijs: ‘Verbied de kruisraketten’, en zou het daarom de naam ‘ Stichting Verbied de Kruisraketten’ worden.

Maar destijds – ook in de jaren tachtig – werd een onderscheid gemaakt tussen de gebiedende wijs enkelvoud en de gebiedende wijs meervoud.

Welnu, de meervoudsvorm werd geschreven als ‘stam + t’. Om deze meervoudsvorm gaat het bijvoorbeeld bij ‘staakt het vuren’ – denk hier aan het bevel van een pelotonscommandant aan zijn peloton.
Om de gebiedende wijs enkelvoud gaat het, indien het bevel slechts gericht is tot één militair: ‘staak het vuren’.

Oftewel, volgens de gebiedende wijs van heden lijkt de naam van voornoemde stichting ongelukkig gekozen, maar de stichting had kennelijk het oog op de meervoudsvorm van gebiedende wijs. Daarvan uitgaande, viel er taalkundig niets aan te merken.

Een link naar voornoemd arrest staat HIER.

Taallesje voor Juristen (65): ‘Gemakshalve’

Een link naar de vorige aflevering van deze veelgelezen rubriek staat HIER.

Sjef van Swaaij, Advocaat bij de Hoge Raad – Sparringpartner voor advocaten (civiel appèl) – Onafhankelijk, eigenzinnig en gedreven – Doctor in de rechtsgeleerdheid

„{…} ingenieuze en soms verrassende wijze waarop Van Swaaij zijn vondst ontvouwt en uitwerkt {…} meeslepende werking { …} nieuwe dogmatische vondst {…}”
W. Snijders, oud-Regeringscommissaris voor het NBW en oud-vicepresident van de Hoge Raad, Bespreking proefschrift van mr. J.H.M. van Swaaij, Maandblad voor Vermogensrecht (2011)