Zicht op de Waalbrug vanaf het Valkhof op 14 mei jl. (foto SvS, iPhone 12 Pro Max)

Emeritale overpeinzingen (VII) van prof. mr. dr. drs. G.E. van Maanen

Een gezegend land (met nog één probleem)

Georg Leibniz(1646-1716)

Gezegend zij het land waar de Minister-President op de fiets – met sportief jack en dito muts – naar ‘de zaak’ gaat en waar Hugo de Jonge met bizarre schoenen onder zijn pak op het bordes bij de Koning poseert.

De Duitse filosoof Georg Leibniz (1646-1716) stelde ooit dat deze wereld de beste aller mogelijke werelden is. In navolging van Leibniz zeg ik dat Nederland het gelukkigste land ter wereld is.

Maar er is één kwestie die nog om een oplossing vraagt. Hoe te denken over een advocaat die gepromoveerd is op een juridisch proefschrift en die zichzelf afficheert als mr. dr. E.H.K.Z.Y. Duijfjes?

Moet het niet gewoon mr. Duijfjes zijn. Of zelfs – nog gewoner – Eric Duijfjes? Marc Rutte noemt zich toch ook niet drs. M. Rutte?

De mr.dr.–kwestie

Sommige (in de rechtsgeleerdheid) gepromoveerde advocaten zetten ‘mr. dr.’ voor hun naam.

Mr. dr. E.H.K.Z.Y. Duijfjes

Weliswaar is hun – op zichzelf niet onbegrijpelijke – redenering (1) dat zij zich met hun doctorstitel nu eenmaal onderscheiden van de meeste andere advocaten/juristen, en (2) dat er geen goede reden zou zijn om deze titel niet te voeren. Maar een goede reden om deze titel niet te voeren is de traditie. En tradities zijn heel wat waard. Waar komt de traditie vandaan dat een meester in de rechten naast zijn meestertitel niet ook ‘dr.’ zet voor zijn naam?

Ik heb het altijd aldus begrepen, dat een doctorandus ‘er nog niet is’, maar dat iemand die de meesterstitel mag voeren wèl ‘er al is’. En wie ‘er al is’, heeft het niet nodig om (ook nog eens) een doctorstitel te voeren. Wie daarentegen doctorandus is, werkt door te promoveren ‘slechts’ een s-je weg: drs. Y wordt dr. Y. Welnu, dit geldt nu juist niet voor een meester in de rechten: mr. Z is nog steeds mr. Z en is nu tevens dr. Z. Maar Z plaats geen ‘mr. dr.’ voor zijn naam. Advocaat Z doet dat evenmin op processtukken. Hierop vermeldt hij gewoon: „advocaat: mr. Z”.

Confrère/collega mr. X doet het sinds zijn promotie anders. Hij schrijft op processtukken: „advocaat: mr. dr. X”. Dit ook op briefpapier en ook op de website van zijn kantoor lees je ‘mr. dr. X’.

Terug naar mr. Z. Is het valse bescheidenheid van hem? Heeft hij iets calvinistisch en/of iets van ‘Gij zult nooit boven het maaiveld uitsteken’? Ik houd het erop dat de traditie moverend is voor mr. Z.

Wat zegt Wikipedia?

Als we het niet meer weten, kijken we wat Wikipedia zegt:

„In Nederland is het ongebruikelijk onder juristen om hun juridische doctorstitel te voeren: zij beperken zich over het algemeen tot de aanduiding mr. of, indien hoogleraar, prof. mr. Dit hangt ermee samen dat de meestertitel vóór het begin van de twintigste eeuw slechts aan een juridische doctor toekwam. Toen de meestertitel niet meer aan het doctoraat, maar aan het doctoraal verbonden werd, voerden juristen uit historische overwegingen niet de drs.- of dr.-titel; de meestertitel hield die immers al in en was dus historisch gezien hoger. Dat laatste is ook de reden dat de meestertitel aan andere titels voorafgaat. Zijn zij daarentegen gepromoveerd niet in het recht, dan voeren zij die doctorstitel wel (welke dan voorafgaat aan de meestertitel).”

Historisch gezien, hoort het (dus) niet om de mr.-titel te voeren!

Dass ist ja Geil

Bij onze Oosterburen, Duitsland en Oostenrijk, is het helemaal uit de hand gelopen met deze ijdeltuiterij. Niet alleen advocaten tooien zich daar graag met hun ‘mr. dr’-titels, hoogleraren maken het nog veel bonter. Het summum van status is wel de hoogleraar die zichzelf aanduidt als Prof. Mr. dr. hc. mult. Dat zijn hoogleraren met zoveel eredoctoraten dat die niet meer op het briefpapier passen en de betreffende geleerde zijn toevlucht heeft moeten nemen tot ‘mult’. Ook dames die het geluk hebben met zo’n geleerde getrouwd te zijn tooien zich met de titel Frau doctor. Dass ist ja Geil!

Ten slotte

Niet doen dus, al die overbodige versierselen. Voor een advocaat is het nuttig om te laten zien dat hij jurist is. De meestertitel volstaat dus. Ook voor mr. E.H.K.Z.Y. Duijfjes…