Foto SvS
Noviomagus. Al weer sinds 1 maart 2017 wordt in civiele cassatiezaken digitaal geprocedeerd in zogeheten vorderingszaken. Dit zijn (kort gezegd) zaken die in eerste aanleg met een dagvaarding ingeleid worden.
Digitaal procederen in cassatie: hoe gaat dat?
Het cassatieberoep wordt ingesteld door het uploaden van een procesinleiding – met hierin een of meer cassatiemiddelen – in ’s Hogen Raads beveiligde webportaal. Daarmee is de zaak bij de Hoge Raad aanhangig zonder dat er een deurwaarder aan te pas gekomen is. De wederpartij blijft niet onkundig van het cassatieberoep, want verstek tegen haar zal niet verleend worden zonder dat het de Hoge Raad gebleken is dat aan haar een oproepingsbericht van de Hoge Raad betekend is.
Het oproepingsbericht met als bijlage de procesinleiding plaatst de griffie meestal reeds de volgende werkdag (na het uploaden van de procesinleiding) in het webportaal. Alle latere processtukken in cassatie, inclusief de conclusie van de Procureur-Generaal en het arrest van de Hoge Raad, worden in het webportaal geplaatst. Een cassatieadvocaat hoeft zijn processtuk niet aan de Hoge Raad of de cassatieadvocaat van de wederpartij te doen toekomen: via het webportaal zijn alle processtukken te downloaden. Een (fysiek exemplaar van een) grosse van het arrest ontvangt een cassatieadvocaat uitsluitend, indien hij in het webportaal een bericht plaatst met een daartoe strekkend verzoek.
Ook rolinstructies worden digitaal gegeven. Een brief aan de Rolraadsheer dient eveneens via het webportaal verzonden te worden. Hetzelfde geldt voor een zogeheten borgersbrief: een reactie op de conclusie van de Procureur-Generaal.
De cassatieadvocaten ontvangen bij wijze van attendering een e-mail van de Hoge Raad, indien en zodra er in de betreffende zaak weer ‘iets gebeurd’ is in het webportaal en het daarbij niet gaat om een eigen verrichting van de betreffende cassatieadvocaat.
Slechts nog de processtukken in de feitelijke instanties (doorgaans rechtbank en gerechtshof) dienen fysiek gefourneerd te worden, wanneer (via het webportaal) arrest gevraagd wordt. Overigens zijn de uitspraken in de feitelijke instanties dan al lang geüpload in het webportaal, namelijk reeds tegelijk met het uploaden van de procesinleiding of kort daarna.
De uitzondering
Voor verstekverlening (tegen een bij de Hoge Raad niet verschijnende wederpartij van eiser tot cassatie) is nodig dat bij de griffie fysiek ingediend wordt het originele exploot van betekening van het oproepingsbericht met bijlage (procesinleiding). Immers, de Hoge Raad moet kunnen controleren of het oproepingsbericht daadwerkelijk betekend is. Dit zou niet goed doenlijk zijn, indien volstaan zou kunnen worden met het uploaden van een PDF-je van het exploot. (Je weet maar nooit …)
Geweldig service van de Hoge Raad
Bij wijze van service pleegt een advocaat bij de Hoge Raad op donderdagmiddag na 15.00 uur een e-mail te ontvangen met daarin een overzicht van al ‘zijn’ zaken die de volgende dag op de rol staan: de zogeheten ‘onbewerkte rol’ voor zover het om deze zaken gaat. Aldus word de betreffende advocaat bijvoorbeeld kond gedaan van het feit dat bij vervroeging de Procureur-Generaal zijn conclusie neemt of de Hoge Raad arrest wijst.
Hulde!
Mijn ervaringen met digitaal procederen bij de Hoge Raad zijn – ik kan en wil het niet anders zeggen – zeer goed. Het scheelt veel tijd en werk. Zo hoeven (dus) geen fysieke exemplaren van eigen cassatieprocesstukken bij de cassatieadvocaat van de wederpartij bezorgd te worden. Zo ook hoeven geen zogeheten circulatiestukken bij de Hoge Raad meer te worden bezorgd. De cassatieadvocaat van eiser tot cassatie diende voorheen namelijk bij de Hoge Raad acht kopieën te laten bezorgen van (1) de bestreden uitspraak of uitspraken, (2) de cassatiedagvaarding, (3) de meestal door hem gegeven schriftelijke toelichting, en (4) – indien hij reageerde op de schriftelijke toelichting van de cassatieadvocaat van verweerder in cassatie – de repliek. Dat hoeft (dus) niet meer. Hulde!
Een procespartij heeft de mogelijkheid om haar zaak te volgen in het webportaal. Zij kan daartoe inloggen met DigiD of eHerkenning. De procespartijen voor wie ik in cassatie optreed of opgetreden heb zijn daar zonder uitzondering enthousiast over. Ook wat hen betreft is het derhalve: hulde!
Inmiddels is (dus) duidelijk dat bij rechtbanken en gerechtshoven voorlopig niet of niet meer (‘wettelijke pilots’) digitaal geprocedeerd zal worden. Dat is buitengewoon jammer.
„{…} ingenieuze en soms verrassende wijze waarop Van Swaaij zijn vondst ontvouwt en uitwerkt {…} meeslepende werking { …} nieuwe dogmatische vondst {…}”
W. Snijders, oud-Regeringscommissaris voor het NBW en oud-vicepresident van de Hoge Raad, Bespreking proefschrift van mr. J.H.M. van Swaaij, Maandblad voor Vermogensrecht (2011)
