Noviomagus. Deze week is het een jaar geleden, afgelopen zondag op de dag af, dat ik – in het bijzijn van mijn familie en kantoorgenoten – door de Rechtbank Gelderland beëdigd werd tot advocaat. MEER Dit was de aftrap van mijn juridische carrière. (Althans zo voel ik het: op 1 november 2019 was ik op kantoor al begonnen als juridisch-medewerker/aankomend advocaat.)
Door het beoefenen van de dagelijkse praktijk en het volgen van de beroepsopleiding Advocaten zou ik mij gaan bekwamen in de finesses van het ambacht van advocaat. Dat bracht me al uitdaging genoeg. Maar al gauw besefte ik – mede door de ervaringen die ik uitwisselde met andere startende advocaten in de beroepsopleiding – hoe bijzonder de praktijk is waarin ik de kneepjes van het vak van advocaat mag leren: de civiele cassatiepraktijk.
Ik prijs me gelukkig dat ik mag starten in deze bijzondere praktijk. Ik ervaar het werken in deze praktijk om meerdere redenen als het beoefenen van juridische topsport.
Werken op hoog niveau. Als civiele cassatieadvocaat werk je op het scherpst van de snede. Je procedeert namelijk bij de hoogste rechter in civiele zaken: de Hoge Raad. De processtukken die je in concept opstelt of helpt op te stellen worden derhalve gelezen door eerst een advocaat-generaal (soms de waarnemend procureur-generaal) bij de Hoge Raad en daarna drie of vijf raadsheren in de civiele kamer van de Hoge Raad. Voorts lezen ook een of twee medewerkers van het wetenschappelijk bureau van de Hoge Raad die processtukken.
Eerder deze maand tijdens de lunchwandeling (foto SvS, iPhone 12 Pro Max)
Aan civiele cassatieadvocaten is de schone taak gelegen om de eerste, civiele kamer van de Hoge Raad ervan te overtuigen dat een uitspraak van meestal een hof vernietigd moet worden of dat een door de tegenpartij ingesteld cassatieberoep verworpen moet worden. Niet zelden – het is onvermijdelijk – is een conclusie van (formeel) de procureur-generaal bij de Hoge Raad ongunstig voor de partij voor wie we optreden. Zo’n conclusie wordt nauwgezet bestudeerd om te bezien of er een stevige reactie op gegeven kan worden: welke kritische kanttekeningen zijn mogelijk?
Het speelveld en de spelregels. De Hoge Raad is geen volledige derde instantie. Dit houdt in dat de Hoge Raad niet treedt in een (her)vaststelling of (her)waardering van de feiten. In cassatie mogen geen nieuwe feitelijke stellingen meer betrokken worden en kan geen nieuwe juridische grondslag onder een eis of verweer aangevoerd worden.
Rechtsontwikkeling ziet de Hoge Raad als zijn belangrijkste taak. Dit naast zijn taken die bestaan uit het bewaken van de rechtseenheid en het bieden van individuele rechtsbescherming.
Derhalve moeten de vragen die je aan de Hoge Raad voorlegt ook wezenlijk van aard zijn. Bovendien moet je leren om verliezen te kunnen incasseren, aangezien de verhouding succesvolle vs. verworpen cassatieberoepen zo’n een op drie is bij de Hoge Raad. Het is de kunst om met het team die verwerpingen om te zetten in de kracht en vechtlust om de Hoge Raad te overtuigen van het gelijk in andere zaken.
De tegenstander. Een civiele cassatieadvocaat neemt het – hoe kan het ook anders – op tegen andere civiele cassatieadvocaten. Menig civiele cassatieadvocaat is gepromoveerd, publiceert en/of geeft anderszins blijkt van rechtswetenschappelijke affiniteit. Samen met mijn kantoorgenoten analyseren en bespreken we de door de cassatieadvocaat van de wederpartij opgestelde processtukken. Wat staat er wel en – misschien nog belangrijker – wat staat er niet? Aan de hand van de sterke en zwakke plekken in het betoog van de wederpartij bepalen we samen de beste verdediging of aanval.
Het team. Bij VSCC werk ik nauw samen met mijn patroon, mr. Sjef van Swaaij, mijn (andere) kantoorgenoot mr. Joost Moorman en onze kantooradviseur mr. Fred Hammerstein (oud-raadsheer in de civiele kamer van de Hoge Raad). Niet zelden werken we met z’n drieën of vieren aan een processtuk om samen te excelleren. Dit vereist kritisch naar elkaar luisteren, inzicht in elkaars kwaliteiten en de ruimte om die kwaliteiten optimaal te benutten. Tot het team behoort mijns inziens ook de opdrachtgever/correspondent: de advocaat die de cliënt bij het gerechtshof – en vaak ook in eerste aanleg – bijgestaan heeft. Deze advocaat is al jaren betrokken bij het dossier en kent het dossier derhalve tot in de puntjes. Zo kun je jouw kennis van het dossier controleren, en zo nodig aanvullen.
Het wapen. De wapens die je in deze ‘tak van sport’ moet kunnen inzetten zijn mijns inziens (1) een goede beheersing van het civiele recht, (2) een kritische, analytische blik, en (3) een uitstekende taalvaardigheid. Juist ook taalvaardigheid is onontbeerlijk om de lezer te kunnen overtuigen. Dit doe je door met precisie en bepaaldheid te schrijven en je woorden met aandacht en zorg te kiezen; een dagelijks terugkerend punt van aandacht van mijn patroon. Het uiteindelijke doel is succes bij de Hoge Raad.
Kortom, werken in de civiele cassatiepraktijk voelt voor mij als het beoefenen van juridische topsport. Ik heb de (unieke) kans om me te meten met ervaren civilisten door (1) met hen samen te werken, (2) conceptprocesstukken voor hen te schrijven en (3) hun stukken te analyseren en te ontleden teneinde daar kritische kanttekeningen bij te kunnen plaatsen. Deze omgeving drijft mij om elke dag op mijn best te kunnen presteren en om elke dag beter te zijn dan de vorige.
In het eerste jaar waarin ik als advocaat werkzaam was, in de civiele cassatiepraktijk van VSCC, heb ik me al flink ontwikkeld en ben ik gegroeid in mijn analytische, schriftelijke en mondelinge vaardigheden. Ook aankomend jaar zal in hetzelfde teken staan. Alles wat ik het afgelopen jaar geleerd heb, probeer ik op mijn beurt weer over te dragen aan de nieuwe aanwinsten van het team van VSCC. Het team beoefent juridische topsport!
Advocaat bij Van Swaaij Cassatie & Consultancy – cum laude afgestudeerd aan de Radboud Universiteit, masterspecialisatie Burgerlijk Recht (november 2019)
