Taallesjes voor juristen (44): hoezo „onder a”?

Tijdens zijn colleges Burgerlijk recht III gaf mijn latere promotor, prof. mr. C.J.H. Brunner (dus: C.J.H.B. resp. CJHB in de NJ), steevast aanwijzingen omtrent het gebruik van de Nederlandse taal. Met deze rubriek, Taallesjes voor juristen, is beoogd om de fakkel over te nemen.

Noviomagus. Wie de taal beheerst, is meester van het heelal, zo zegt Laurent Binet het in een interview naar aanleiding van zijn nieuwe roman HhhH (NRC Handelsblad van 8 dezer, cultuurbijlage).

Afgelopen zaterdag was ik voor het eerst op Veur-Lent. Rechts zie je de spoorbrug en links in de verte de Waalbrug. Links is de nieuwe ruimte voor de Waal (foto SvS, iPhone 6s)

Geciteerd zij uit HR 19 februari 2016, ECLI:NL:HR:2016:252 (cursivering toegevoegd):

„3.5.1  De hiervoor in 3.4.2 tot en met 3.4.6 bedoelde termijnen van een en twee jaar, die gehanteerd moeten worden als uitgangspunt, gelden behoudens bijzondere omstandigheden als bedoeld in het arrest BNB 2005/337 (onderdeel 4.5). Tot de bijzondere omstandigheden die aanleiding kunnen zijn voor verlenging van meerbedoelde termijnen, worden onder meer gerekend:

a. de ingewikkeldheid van de zaak, die bijvoorbeeld kan zijn gelegen in de aard en omvang van de fiscale problematiek, de omvang van het verrichte onderzoek, alsmede in de verknochtheid van de zaak met andere zaken betreffende dezelfde of andere belastingplichtige(n); en

b. de invloed van de belanghebbende en/of diens gemachtigde op de duur van het proces, bijvoorbeeld door het doen van herhaalde verzoeken om verlenging van gestelde termijnen of om uitstel voor (het voldoen aan) uitnodigingen of oproepingen.

Er kunnen zich ook bijzondere omstandigheden voordoen die aanleiding kunnen geven tot een verkorting van die termijnen in verband met het belang dat voor de betrokkene op het spel staat; zie bijvoorbeeld HR 9 februari 1993, nr. 93293, NJ 1993/603 (inzake een gedetineerde verdachte), en EHRM 8 februari 1996, nr. 20826/92, A and Others v. Denmark, ECLI:CE:ECHR:1996:0208JUD002082692, NJ 1997/286 (inzake een AIDS-patiënt).

3.5.2.Indien een rechtbank of hof van oordeel is dat de ingewikkeldheid van de zaak, zoals hiervoor bedoeld in 3.5.1 onder a, een bijzondere omstandigheid vormt die een langere duur van berechting rechtvaardigt, volstaat als regel de enkele vaststelling dat de zaak complex is als motivering voor dat oordeel, tenzij die vaststelling in het licht van de gedingstukken zonder nadere motivering onbegrijpelijk is.”

Hoezo „onder a,”?

De Oversteek, bezien vanaf Veur-Lent (foto SvS, iPhone 6s)

De eerste regel bij letter a in rov. 3.5.1 staat niet onder, doch nu juist naast deze letter a. Daarom verdient de voorkeur ‘bij a’ of, mijns inziens mooier, ‘bij letter a’.

Er is intussen enige ruimte voor een tegenwerping.

Rechts de extra ruimte voor de Waal (foto SvS, iPhone 6s)

Een tegenwerping namelijk zou kunnen zijn dat volgens Van Dale een derde betekenis van het woord onder  is „{…} in de onmiddellijke nabijheid van”  en dat een vierde betekenis ervan is „in het bereik van”.
De eerste betekenis evenwel is – het kan niet verbazen –  „op een lager gelegen plaats, lager dan”.  In deze eerste betekenis, die toch verreweg de meesten (primair) aan het woord onder geven,  is ‘onder a’ apert onjuist.
Bovendien is ‘bij’ korter dan ‘onder’: het scheelt een lettergreep.
Schrijf derhalve voortaan niet ‘onder a’, doch ‘bij a’ of ‘bij letter a’.

Het vorige taallesje

Een link naar de vorige aflevering van Taallesjes voor juristen staat HIER.

Sjef van Swaaij, Advocaat bij de Hoge Raad – Sparringpartner voor advocaten (civiel appèl) – Onafhankelijk, eigenzinnig en gedreven – Doctor in de rechtsgeleerdheid

„{…} ingenieuze en soms verrassende wijze waarop Van Swaaij zijn vondst ontvouwt en uitwerkt {…} meeslepende werking { …} nieuwe dogmatische vondst {…}”
W. Snijders, oud-Regeringscommissaris voor het NBW en oud-vicepresident van de Hoge Raad, Bespreking proefschrift van mr. J.H.M. van Swaaij, Maandblad voor Vermogensrecht (2011)